روش صحیح کشت گندم ديم

بذر گندم پس از کشت در خاك مناسب و جوانه زنی، براي ادامه رشد و تولید محصول اقتصادي، باید از شرایط تغذیه اي مناسبی برخوردار باشد. مسیله اساسی تغذیه گیاهی در دیمزارها، تنظیم مقدار کود براساس رژیم رطوبتی قابل انتظار در منطقه رشد گیاه می باشد.

توصیه فنی براي هر مزرعه پس از انجام تجزیه خاك و تعیین عناصر غذایی موجود و میزان قابل دسترس بودن آن توسط آزمایشگاه ارایه می گردد.

مصرف بی رویه کودهاي ازته بصورت سرك در بهار در بسیاري از مناطق طی سال هاي گذشته،

از عوامل تشدید کننده اثرات تنش خشکی در طی سال هاي 1378-1377، 1379-1378 و 1380-1379 بوده است.

لذا با توجه به نقش و اهمیت کاربرد این کودها در زراعت گندم دیم، لزوم رعایت توصیه هاي فنی در این خصوص در مناطق مختلف بسیار مهم است.

تولید موفق محصول در زراعت دیم با توجه به میزان رطوبت موجود و وضعیت آب و هوا و مصرف میزان مناسب کود های مورد نیاز امکان پذیر است.

پس از کمبود بارندگی و رطوبت، مواد غذایی خاک مهم ترین عوامل موثر در کیفیت و کمیت محصولات زراعی دیم می باشد.

مصرف متعادل کودهای شیمیایی باعث رشد مناسب محصول و حفظ ساختمان خاک و اصلاح آن می شود.

همچنین باعث رعایت مسایل کشاورزی پایدار گردیده و از اتلاف کودهای شیمیایی و ضرر و زیان اقتصادی جلوگیری می کند.

اثر کودهای مختلف پر مصرف و کم مصرف در کشت گندم دیم :

ازت (N )

ازت اولین عنصری است که گندم و تمام گیاهان بیش از سایر مواد غذایی به آن نیاز دارند.

در مناطق دیم به علت شرایط آب و هوایی و پایین بودن مواد آلی، کمبود ازت در بیشتر مناطق

به چشم می خورد و علت آن شیوه مرسوم و نامناسب کشت و برداشت محصول می باشد.

عدم مصرف کودهای آلی و همچنین خارج کردن کاه و کلش و بقایای گیاهی از مزرعه،

برداشت و چرانیدن و یا آتش زدن آنها، باعث کاهش مواد آلی در خاک می شود.

مصرف کودهای ازته در این مناطق باید با توجه به آب و هوا و میزان بارندگی صورت گیرد.

میزان مواد آلی و ازت در اغلب مزارع، کمتر از یک درصد بوده است که به طور متوسط کمبود آن ملاحظه می شود.

در زراعت گندم ديم، دو سوم مقدار كود نيتروژنه توصيه شده مي بايست در پاييز ترجيحاً كود نيترات آمونيوم

يک سوم باقيمانده نيز در صورت وجود بارندگي هاي بهاره بصورت سرک در فاصله زماني نيمه دوم اسفند تا نيمه اول فروردين ماه بصورت سرک توصيه مي شود.

در مناطقي كه دو سوم كود نيتروژنه در پاييز مصرف شده، در صورت عدم وجود بارندگي بهاره از مصرف كود سرک خودداري شود.

به دليل اينكه در روش جاي گذاري، بيش از 40 كيلوگرم در هكتار نيتروژن خالص در زير بذر رشد ريشه را محدود مي نمايد

لذا توصيه مي شود براي بيش از 40 كيلوگرم نيتروژن خالص، مصرف كود به روش تقسيط صورت گيرد.

به علاوه هرگز نبايد كود نيتروژنه آمونيومي را با بذر در نوار كشت با عمق يكسان مصرف كرد

چرا كه اين عمل باعث سوزش بذر و عدم جوانه زني آن خواهد شد.

بر اين اساس نمي توان بيش از 10 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار را به همراه بذر در يک عمق مساوي مصرف نمود.

تذکرات هیوا کشت برای کشت گندم :

تذکر 1 : در صورت وجود بارندگی هاي مناسب در پاییز، زمستان و اوایل بهار و اطمینان از بارش هاي بعدي

در اولین فرصت در اواخر اسفند و یا اوایل فروردین ماه (بسته به شرایط محیطی) کودهای ازته به صورت سرك مصرف شود.

تذکر 2: در مناطقی که میانگین بارندگی هاي بهاره کمتر است توصیه می شود

که به جاي مصرف کود سرك، از محلول پاشی ازت به مقدار 2.5 الی 4.5 درصد اوره در بهار

و در مرحله اوایل ساقه دهی گندم استفاده شود.

می توان همزمان با مصرف علف کش ها نیتروژن مورد نظر را در 400 الی 600 لیتر آب حل و همراه علف کش استفاده نمود.

فسفر در کشت گندم 

فسفر دومین عنصر پرمصرف مورد نیاز گندم می باشد.

میزان آن در خاک های مناطق دیم، کم و بیش متفاوت است.

البته به علت حلالیت کم آن در خاک، خطر آبشویی و خارج شدن آن از دسترس گیاه به مراتب کمتر از ازت و پتاسیم است

و بدین دلیل در بعضی از مزارع زارعین بیش از میزان مورد نیاز مصرف می نمایند و تجمع آن در خاک موجب به هم خوردن تعادل مواد غذایی و احتمالاً کمبود بعضی از عناصر کم مصرف می شود.

این امر به دلیل رقابت فسفر با سایر عناصر بوده است و این مطلب باید در مصرف کودهای فسفره مورد ملاحظه قرار گیرد.

فسفر :

بر اساس مقدار کمبود از حد بحرانی آن در خاك براي گندم دیم

( 10 میلی گرم در کیلوگرم) که براي جبران کمبود هر میلی گرم در کیلوگرم از حد بحرانی بطور متوسط 15-12 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل در پاییز همزمان با کاشت مصرف می شود.

فسفات تریپل در پاییز همزمان با کاشت مصرف می شود.

مقادير توصيه شده در جداول فوق براي كاربرد خاكي به روش پخش سطحي پيشنهاد شده است.

توصيه بر اين است كه تمام كود فسفره قبل از كاشت گندم و يا هم زمان با كاشت بذر مصرف گردد.

مصرف فسفر در اين دوره تأثير زيادي بر روي تعداد پنجه و توسعه سيستم ريشه اي دارد.

به دليل تثبيت فسفر در خاک و عدم تحرک آن در مقايسه با كودهاي نيتروژني بهتر است

كود فسفره با دستگاه بذركار-كودكار، در زير بذر به فاصله 5 تا 10 سانتي متر قرار گيرد.

در كل مصرف كودهاي فسفره به صورت نواري نسبت به روش دست پاش

و يا پخش سطحي از اولويت بيش تري برخوردار است،

ضمن اينكه مقدار كود مصرف شده به 50 تا 75 درصد مقدار محاسبه شده براي پخش سطحي كاهش مي يابد.